Dzieje polskich kolekcji i galerii sztuki w Polsce i w Wielkiej Brytanii po 1939 roku

W 1991 r. ukazało się opracowanie pt. Zbiory im. Olgi i Tadeusza Litawińskich w Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Poświęcone jest zbiorom sztuki (od XVIII do XX wieku) pochodzącym z zakopiańskiej kolekcji Tadeusza Litawińskiego, a przekazanych przez kolekcjonera w 1986 r. Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu - stanowiących obecnie (obok gromadzonych po II wojnie światowej zbiorów sztuki sakralnej) jeden z najciekawszych działów Muzeum Uniwersyteckiego KUL im. Ks. Jana Władzińskiego. Poza przedstawieniem rysu historycznego kolekcjonerstwa w Polsce oraz nakreśleniem sylwetki zakopiańskiego pasjonata sztuki i kolekcjonera, książka przybliża ponad sześćdziesięcioletni okres formowania się zakopiańskich zbiorów. Uwzględniając różnorodność zgromadzonych w kolekcji dzieł sztuki, opracowanie zawiera ich charakterystykę (wraz z katalogiem) według podziału: I. Zbiór malarstwa polskiego i grafiki od końca XVIII do połowy XX wieku, II. Europejskie i polskie wytwory z zakresu rzemiosła artystycznego, III. Wyroby z porcelany, fajansu i biskwitu od 1 połowy XVIII do XX wieku, IV. Wyroby ze szkła od 2 połowy XVIII do XX wieku, V. Wyroby ze srebra i brązu od XIX do XX wieku, VI. Inne obiekty od XIX do XX wieku. Publikacja, po raz pierwszy w powojennej historii muzealnej placówki w KUL, kreśli również historię Muzeum Uniwersyteckiego KUL, uwzględniającą dzieje przedwojennej kolekcji ks. Jana Władzińskiego, którego zbiór dzieł sztuki przekazany przed drugą wojną światową Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu, stał się podstawą erygowanego w 1931 roku Muzeum Uniwersyteckiego im. Ks. Jana Władzińskiego.

 

Książka Polskie galerie sztuki w Londynie w drugiej połowie XX wieku, Lublin-Londyn 2003 (Wydawnictwo UMCS), ss. 326, il. 333, jest pierwszym w polskiej historii sztuki opracowaniem zagadnień związanych z działalnością wystawienniczą i promocyjną polskich galerii sztuki współczesnej działających w Londynie w drugiej połowie XX wieku. Napisana została w ramach grantu Komitetu Badań Naukowych Polskie galerie sztuki w Londynie po II wojnie światowej. Opracowanie prezentuje panoramę (na bazie zgromadzonych w Wielkiej Brytanii materiałów źródłowych i archiwalnych) powstania, rozwoju i znaczenia działalności dla polskiego i brytyjskiego życia artystycznego najważniejszych polskich galerii sztuki współczesnej w Londynie - Drian Gallery Halimy Nałęcz, Grabowski Gallery Mateusza Grabowskiego, Centaur Gallery Jana i Dinah Wieliczków oraz Jablonsky Gallery Jerzego Jabłońskiego, które wraz z przemianami sceny europejskiej, upadkiem komunizmu, zburzeniem muru berlińskiego i przekształceniem ustrojowym Polski pod koniec XX wieku zamknęły swoją działalność. W publikacji ukazano również mechanizmy funkcjonowania i profil najmłodszej wówczas (na początku XX w.) londyńskiej placówki – Studio Sienko Gallery Olgi Sienko; czynnej nadal w Londynie, jako galeria-studio Feliks Topolski Memoir of the Century - kolekcji prac Feliksa Topolskiego oraz zbioru sztuki polskiej w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym. Przy nazwiskach twórców najczęściej wystawiających w polskich galeriach, omówione zostały również ich życiorysy i przebieg kariery artystycznej, przy czym uwzględniono nie tylko Polaków, lecz także plastyków innych narodowości – w tym Anglików, twórców z wielu krajów kontynentu europejskiego oraz Azji i Afryki.

 

Londyńska kolekcja Halimy Nałęcz w Muzeum Narodowym w Gdańsku, katalog wystawy, pod redakcją Wojciecha Zmorzyńskiego, z tekstem merytorycznym Jana Wiktora Sienkiewicza, Gdańsk 2013, ss. 351, il. 386. Publikacja ukazała się z okazji zorganizowanej w 2013 roku, przez Muzeum Narodowe w Gdańsku, wystawy prezentującej wybór dzieł artystów polskich i obcych, z ofiarowanej w 1983 roku MN w Gdańsku, liczącej 386 obiektów muzealnych, kolekcji pochodzącej z londyńskich zbiorów Halimy Nałęcz- twórczyni i właścicielki Drian Gallery (1957-2000). Kolekcja ta jest najcenniejszą, obok darowizny przekazanej przez Halimę Nałęcz w 1976 roku Muzeum Narodowemu w Warszawie oraz legatowi, który trafił do zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego UMK w Toruniu, kolekcją współczesnego malarstwa polskiego powstałego na emigracji po 1939 roku oraz współczesnej sztuki europejskiej i brytyjskiej, prezentującą bogate spektrum rozwiązań formalnych, jak i ikonograficznych, pozwalających poznać złożoną problematykę malarstwa oraz rzeźby drugiej połowy minionego stulecia.

 

The Association of Polish Artists in Great Britain, Jan Wiktor Sienkiewicz, Introduction, wyd. APA, Londyn 2014, ss. 115 (bogato ilustrowane). Wydawnictwo jest prezentacją najnowszego dorobu artystycznego w zakresie plastyki (malarstwa, rzeźby, grafiki, fotografii i nowych mediów), będącej dziełem 49 artystów, spośród ponad 60 członków skupionych w Zrzeszeniu Polskich Artystów Plastyków w Wielkiej Brytanii (APA). We Wstępie do katalogu, zarysowana została historia Zrzeszenie Polskich Artystów Plastyków w Wielkiej Brytanii, które powstało w Londynie 1955 roku i jest organizacją malarzy, rzeźbiarzy, grafików i fotografów, będących Polakami lub pochodzenia polskiego, zamieszkali i tworzący w Wielkiej Brytanii. Autor Wstępu do katalogu, który od ponad 25 lat zajmuje się badaniami w obszarze polskiej sztuki powstałej na emigracji po 1939 roku, przedstawia krótką charakterystykę twórczości plastycznej, prezentowanej w wydawnictwie poprzez wybrane działa artystów. Najnowszy katalog APA jest świadectwem i przypomnieniem nie tylko Polakom mieszkającym w Wielkiej Brytanii, ale również polskim historykom i krytykom sztuki, iż plastyka polska w XXI wieku nadal rozwija się poza krajem rodzinnym, a wielu z twórców polskiego pochodzenia zajmuje ważne miejsce w dziejach sztuki kraju osiedlenia.

 

Joomla templates by a4joomla