Artykuły

INSPIRACJE
Inspiracją dla powstania i przedsięwzięć Pracowni są m.in. wytyczne i wskazówki zawarte w następujących dokumentach:


Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie.
Raport bieżący wydany przez cztery dykasterie Kurii Rzymskiej (Watykański Sekretariat Jedności Chrześcijan, Sekretariat dla Religii Niechrześcijańskich, Sekretariat dla Niewierzących oraz Papieska Rada do spraw Kultury) w oparciu o ok. 75 wypowiedzi i dokumentacji otrzymanych do 30.10.1985 od 75 regionalnych i krajowych Konferencji Episkopatów
L’Osservatore Romano 1986, nr 5, wyd. polskie
(…)
Punkt. 6. ZAGADNIENIA DO DALSZYCH STUDIÓW I BADAŃ
O ile to możliwe, takie studia i badania powinny być podejmowane przy współpracy ekumenicznej.
6.1. Studia o charakterze teologicznym.
a. Różne rodzaje sekt w świetle Lumen gentium 16, Unitatis redintegratio i Nostra aetate.
b. "Religijna" treść sekt "ezoterycznych" i głoszących "ludzkie możliwości".
c. Mistycyzm chrześcijański a poszukiwanie doświadczenia religijnego w sektach.
d. Użytek czyniony w sektach z Biblii.
6.2. Studia interdyscyplinarne (historyczno-socjologiczno-teologiczno-antropologiczne).
a. Sekty a wspólnoty wczesnochrześcijańskie.
b. Uzdrawianie we wczesnym Kościele i w sektach.
c. Rola postaci proroków i charyzmatyków (za ich życia i po śmierci).
d. Sekty a religijność "ludowa".
6.3. Studia psychologiczne i pasterskie (wydaje się iż większość z dotychczasowych prac należy do tej kategorii).
a. Techniki werbowania i ich rezultaty.
b. Długofalowe następstwa przynależności do sekty i "odprogramowania".
c. Potrzeby i przeżycia religijne młodzieży dorastającej i dorosłej w ich oddziaływaniu wzajemnym z dojrzewaniem seksualnym, w odniesieniu do sekt.
d. Wzorce autorytetów w sektach, w odniesieniu do upadku autorytetu i tęsknota za nim w społeczeństwach współczesnych.
e. Możliwość lub niemożliwość "dialogu" z sektami.
6.4. Sekty a rodzina.
a. Reakcja rodziny na przynależność dzieci lub innych członków rodziny do sekty.
b. Rozkład rodziny lub nieuporządkowany status rodziny a przyciąganie przez sekty.
c. Przynależność do sekty a trwałość rodziny; naciski rodziny na dzieci, bodące adeptami sekty.
d. Modele rodziny i moralność małżeńska w sektach.
6.5. Kobiety w sektach.
a. Możliwości samowyrażania się i podejmowania odpowiedzialności (por. sekty zakładane przez kobiety).
b. Niższa pozycja kobiet w różnych typach sekt: chrześcijańskie grupy fundamentalistyczne, sekty orientalne, sekty afrykańskie, itd.
6.6. Adaptacja kulturowa i inkulturacja sekt oraz ich ewolucja w różnych kontekstach kulturowych i religijnych.
W tradycyjnych kulturach chrześcijańskich, w kulturach nowo zewangelizowanych, w społeczeństwach całkowicie zsekularyzowanych bądź poddanych szybkiemu procesowi sekularyzacji (o różnym jego działaniu na kultury zachodnie i "niezachodnie"). Migracje a sekty.
6.7. Studium ruchów młodzieżowych.
Historyczne i socjologiczne studium porównawcze ruchów młodzieżowych w Europie przed II wojną światową oraz uczestnictwa młodzieży we współczesnych sektach i kultach.
6.8. Wolność religijna w odniesieniu do sekt - aspekty etyczne, prawne i teologiczne.
Skutki działań władz państwowych i innych czynników społecznego nacisku. Wzajemne oddziaływanie czynników politycznych, ekonomicznych i religijnych.
6.9. Obraz sekt w opinii publicznej i wpływ opinii publicznej na sekty.


Sekty i nowe ruchy religijne jako problem duszpasterski
Kardynał Francis Arinze
L’Osservatore Romano 1991, nr 7, wyd. polskie, s. 12-16
(…)
Punkt. V. ODPOWIEDŹ DUSZPASTERSKA: WSKAZANIA OGÓLNE
(…)
Działalność Kurii Rzymskiej
Ponieważ niektórzy biskupi oraz liczne Konferencje Episkopatów dawały wobec Stolicy Apostolskiej wyraz swemu pasterskiemu zaniepokojeniu działalnością sekt i nowych ruchów religijnych, w 1983 roku został rozesłany do Konferencji Episkopatów kwestionariusz opracowany przez cztery dykasterie Kurii Rzymskiej (Papieskie Rady: do spraw Jedności Chrześcijan, do spraw Dialogu Międzywyznaniowego, do spraw Dialogu z Niewierzącymi oraz do spraw Kultury). Następnie dokonano analizy i syntezy odpowiedzi uzyskanych od 75 Konferencji Episkopatów i w maju 1986 roku dykasterie te opublikowały dokument zatytułowany „Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie Duszpasterskie”.
Dokument został przyjęty przychylnie zarówno przez katolików, jak i przez innych chrześcijan. Stał się podstawą dla listów pasterskich biskupów oraz inspiracją dla poważniejszych badań tego zjawiska na poziomie Kościołów lokalnych.
Stolica Apostolska zwróciła się do Międzynarodowej Federacji Uniwersytetów Katolickich z propozycją podjęcia szerszego programu badań nad nowymi ruchami religijnymi; program ten jest obecnie realizowany. Dokument z 1986 roku uważany jest jedynie za punkt wyjścia.

Praca na szczeblu Kościoła lokalnego
Na szczeblu diecezji i Konferencji Episkopatu wzrosła liczba ośrodków badawczych oraz komisji zajmujących się nowymi ruchami religijnymi. Wydawane są książki na temat tego zjawiska, a wiele Konferencji Episkopatu poświęca mu listy pasterskie. Duszpasterze kształcą się i zdobywają odpowiednią formację, starając się zrozumieć tę rzeczywistość i właściwie na nią reagować.

Międzynarodowa Konferencja Uniwersytetów Katolickich
Ośrodek Koordynacji Badań MKUK rozpoczął badania nad sektami w 1988 roku. Pierwszym dyrektorem programu był o. Remi Hoeckman OP, a obecnie jest nim o. Michael Fuss, profesor Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego. W rozległych pracach badawczych bierze udział ponad 50 specjalistów z 5 kontynentów, reprezentujących różne dyscypliny i analizujących problem z teologicznego, socjologicznego, psychologicznego i innych punktów widzenia.
Wyniki badań prowadzonych przez MKUK z pewnością okażą się bardzo przydatne w duszpasterskiej pracy Kościoła. Problem nowych ruchów religijnych nie dopuszcza rozwiązań szybkich i łatwych. Analiza naukowa i podejście interdyscyplinarne to niezbędne elementy solidnego i trwałego programu duszpasterskiego.
(…)


Wspólna Konsultacja Światowej Rady Kościołów i Światowej Federacji Luterańskiej, poświęcona nowych ruchom religijnym. Oświadczenie podsumowujące i zalecenia
Amsterdam, Holandia, 7-13.09.1986
(…)
Punkt. III. ZALECENIA
(…)
1. Nauczanie
a. Zalecamy, by seminaria i wydziały teologiczne poważnie potraktowały swoją odpowiedzialność za przygotowanie duchowieństwa i chrześcijan świeckich dla świata pluralistycznego pod względem religijnym, biorąc pod uwagę, że nowe ruchy religijne są częścią tego pluralizmu,
b. Zalecamy, by Kościoły przejrzały swoje materiały oświatowe w świetle pluralizmu religijnego w ogólności i pojawienia się nowych ruchów religijnych w szczególności. Zdajemy sobie sprawę, ze to może. wymagać przygotowani nowych materiałów do nauczania.
(…)
d. Zalecamy, by Światowa Rada Kościołów i Światowa Federacja Luterańska zbadały możliwość utworzenia ekumenicznej sieci wymiany informacji o nowych ruchach religijnych. Mogłaby ona obejmować ośrodki studiów i badań, Kościoły członkowskie, krajowe i lokalne rady Kościołów oraz pojedyncze osoby dysponujące doświadczeniem w dziedzinie nowych ruchów religijnych.
(…)

4. Pracować ekumenicznie
a. Zalecamy, by w takim zakresie, jak to możliwe, Światowa Federacja Luterańska i Światowa Rada Kościołów współpracowały z odpowiednimi sekretariatami watykańskimi i z partnerami długofalowego dialogu w kontynuowaniu działalności w tej dziedzinie, łącznie z możliwością odbywania konsultacji międzynarodowych wspólnie z przedstawicielami wybranych nowych ruchów religijnych.
b. Zachęcamy Kościoły lokalne i regionalne gremia wyznaniowe, by współpracowały ekumenicznie na swoim terenie z Kościołami: protestanckim, katolickim i prawosławnym, kontynuując wysiłki dla zrozumienia nowych ruchów religijnych i współdziałania z nimi. Jako krok w tym procesie zalecalibyśmy ekumeniczne studia nad watykańskim Raportem o sektach albo nowych ruchach religijnych.
(…)

• Nast. >