Sprawa "Kościuka"

    Jeszcze przed wojną, w Wornianach i Bystrzycy, nauczycielem w szkole podstawowej był pewien Białorusin o imieniu Konstanty. W okolicy nazywany był popularnie „Kościukiem” (nazywał się Konstanty Żarnowski). Po przyjściu sowietów w 1944 roku ów „Kościuk” stał się gorącym aktywistą partyjnym i komunistycznym oraz nacjonalistą białoruskim. Chodził zawsze uzbrojony w pepeszę. Przyczynił się do wielu aresztowań wśród Polaków, ale także za jego sprawą zatrzymano i represjonowano wielu młodych białorusinów, spośród młodzieży tzw. niebłagonadziożnej. Na wiosnę 1945 roku, za wrogą działalność wobec miejscowej społeczności, ktoś zastrzelił „Kościuka”, a jego zwłoki utopił w Wilii. Po pewnym czasie wyłowiono je stamtąd. Wydarzenia te wiążą się też z naszą rodziną. Po odnalezieniu zwłok, NKWD przyjechało po Marię Kozłowską z Urbanowiczów aby ta obejrzała ciało oraz dokonała identyfikacji denata. Tego żądania nie chciała jednak spełnić. Stwierdziła, że nie zna tego osobnika. Po co ją wezwano do tych czynności, tego można się tylko domyślać. Kiedy wiadomość o śmierci „Kościuka” rozeszła się po okolicy Wornian i Piotropola, okoliczna ludność zaczęła rozpowiadać, że „Kościuk” został zastrzelony przez Czesław Kozłowskiego "Bohuna" i pana Edwarda Świłłę (był to bliski sąsiad Piotropola), którzy przyjechali z Polski aby „sprzątnąć” owego komunistycznego działacza, donosiciela i zaprowadzić porządek w okolicy. Oczywiście nie była to prawda. Wydaje się, że może sowieci spodziewali się jakiejś gwałtownej, emocjonalnej reakcji ze strony Marii Kozłowskiej, która by świadczyła, że wie coś na temat tej sprawy. Prawdopodobnie na "Kościuka" wyrok wydała Armia Krajowa, a wyrok wykonała grupa Sergiusza Zndram-Kościałkowskiego "Fakira", która operowała w Wilnie. Sprawę Żarnowskiego opisał także Zygmunt Mieczysław Grunt-Mejer w artykule "Rzeź w Nowosadach" [Pamiętniki Okręgu Wileńskiego AK, Nr 4, Komisja Historyczna, 1998 r., Bydgoszcz-Warszawa].

Strona jest częścią serwisu "Strony Kozłowskich herbu Kozłowski", http://www.biol.uni.torun.pl/~kozlow/gen/index.htm

 Autor: Tomasz Kozłowski. Prawa do treści i ikonografii zastrzeżone! Wykorzystanie tekstu, jego fragmentów oraz zdjęć każdorazowo wymaga zgody autora.