Od września 2002 roku w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika realizowany jest projekt badawczy Semi-Automatic Variability Search (SAVS, Półautomatyczne Poszukiwanie Zmienności), którego celem jest odkrywanie gwiazd zmiennych w wybranych obszarach nieba północnego. Program ten kierowany jest przez dr. Andrzeja Niedzielskiego i został zainicjowany przez wybitnego polskiego uczonego - prof. Bohdana Paczyńskiego.

W ramach projektu SAVS wykorzystywana jest już istniejąca infrastruktura Obserwatorium (kopuła, sieć komputerowa) oraz instrumentarium.

Obserwacje prowadzone są za pomocą kamer CCD: SBIG ST-8XE o rozmiarach 1510 na 1020 pikseli lub SBIG ST-7XE o rozmiarach 765 na 510 pikseli. Matryca jest schładzana termoelektrycznie 45 stopni C poniżej temperatury otoczenia. Pozwala to na obniżenie temperatury matrycy w czasie obserwacji do zakresu od -10 do –25 stopni C. Kamera podłączona jest do komputera przez szybkie złącze USB. W jej obudowie znajduje się koło z 5 filtrami UBVRI systemu Johnsona-Cousinsa, przy czym przy obserwacjach wykorzystywane są jedynie BVR (przeważnie V).

Za układ zbierający swiatło służy achromatyczny obiektyw MC APO Telezenitar-M o ogniskowej 135 mm i swiatłosile f/2,8. Jest to typowy obiektyw stosowany przy aparatach fotograficznych typu Zenit. Pole widzenia całego instrumentu wynosi 6 na 4 (lub 3 na 2) stopnie przy skali obrazu 13,8 sekundy łuku na piksel. Układ optyczny pozwala na detekcję gwiazd do około 14,5 wielkości gwiazdowej przy czterominutowej ekspozycji w filtrze V.

Instrument - kamera CCD plus obiektyw - osadzony jest na tubusie amatorskiego teleskopu Meade LX200. Teleskop ten został wyposażony w elektronicznie sterowany montaż paralaktyczny widłowy, co umożliwia jego pełną kontrolę przy pomocy komputera. Znaczna automatyzacja instrumentu pozwala na wykonywanie obserwacji z pobliskiego budynku obserwatorium poprzez lokalną sieć komputerową. Rola obserwatora ogranicza się jedynie do uruchomienia bądź wyłączenia sprzętu oraz zdalnej kontroli jego pracy. Pełna specyfikacja sprzętu dostępna jest tutaj.

W odróżnieniu od typowych przeglądów nieba, projekt SAVS nie monitoruje w sposób ciągły całej dostępnej sfery niebieskiej, a jedynie kilkadziesiąt wybranych pól gwiazdowych o łącznej powierzchni około kilkuset stopni kwadratowych (zabacz rozkład obserwowanych pól na niebie). Taka strategia podyktowana jest brakiem możliwości wykonywania systematycznych obserwacji z powodu niezbyt korzystnych warunków pogodowych panujących na terenie Polski.

Zebrany materiał obserwacyjny jest poddawany redukcji przy pomocy automatycznego oprogramowania stworzonego na potrzeby projektu SAVS. Pozwala ono w łatwy sposób przejść od surowych obrazów nieba, uzyskanych kamerą CCD, do krzywych blasku poszczególnych gwiazd i ich analizy pod kątem detekcji zmienności. Oprogramowanie posiada graficzny interfejs użytkownika i jest uniwersalne - sprawdza się zarówno podczas pracy na niewielkich wycinkach nieba zawierających obrazy gromad otwartych, jak i na większych jego obszarach o rozmiarach kilku stopni. Więcej o oprogramowaniu dostępne jest tutaj.

W czasie ponad 2 lat funkcjonowania projektu odkryto ponad 120 wcześniej nieznanych gwiazd zmiennych różnych typów - układów zaćmieniowych, gwiazd pulsujących regularnie, pół-regularnie oraz zmiennych nieregularnych. Galeria krzywych blasku nowych zmiennych dostępna jest tutaj.