Natura, Homines, Historia - konferencja w 2024 roku

Piąta konferencja z cyklu Natura, Homines, Historia odbyła się 14-15 listopada 2024 roku. Jej tytuł brzmiał:

Relacje wzajemności: przyroda – człowiek – kultura.

Na tej edycji konferencji chcieliśmy skupić się na relacji między ludźmi a zwierzętami. Mutualizm (łac. mutuus - „pożyczony”, „wzajemny”, „obustronny”, „wspólny”) jest jednym z oddziaływań zachodzących pomiędzy dwoma różnymi gatunkami (zwykle o odmiennych wymaganiach), charakteryzujący się obopólnymi korzyściami o takim stopniu, który praktycznie wzajemnie uzależnia istnienie obu populacji. Konferencja miała skupić się na ujęciu historycznym i antropologicznym. Mogły zostać uwzględnione też konsekwencje tych relacji (zarówno korzyści, jak i niekorzyści) w rozumieniu biologicznym i bytowym.

Poniżej program konferencji.

Relacje wzajemności: przyroda – człowiek – kultura

Toruń, 14-15 listopada 2024 roku

14 listopada (czwartek)

9.00-9.15 Powitanie

9.15-9.45 Wykład otwierający:
Daniel Makowiecki (UMK), Relacje zwierzęta - człowiek – kultura „zapisane” w archeologicznych szczątkach zwierzęcych

9.45-11.25
Rafał Simiński (USz), Mieszczanie i las na Pomorzu Zachodnim w XIII-XVI wieku
Tomasz Związek (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN), Antropogeniczne przekształcenia lasów na ziemiach polskich w początkach XIX w. (kilka obserwacji na marginesie realizowanego projektu badawczego)
Łukasz Sobechowicz (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN), Życie z rzeką czy przeciw rzece. Obserwacje przemian demograficznych i gospodarczych na terenie doliny środkowej Wisły w ostatnich 200 latach
Dominik Róg (KUL), Proces instalacji osadnictwa leśnego w Ordynacji Zamojskiej na przykładzie wsi Aleksandrów

12.05-13.20
Krzysztof Małek (UŚ), Primus inter pares – nowy akceptowalny antropocentryzm
Tomasz Samolijk (Instytut Biologii Ssaków PAN), Szczęśliwe i nieszczęśliwe zakończenia - żubr i niedźwiedź w historii przyrodniczej Puszczy Białowieskiej
Zachariasz Mosakowski (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN), „Wilcza” prasa. Jak pisano o wilku w Polsce w pierwszym dwudziestoleciu III RP?

15.30-16.20
Piotr Oliński (UMK), Zwierzęta bałtyckie w wyobrażeniach człowieka XVI wieku
Agata Stanisz (UAM), Istoty pozaludzkie jako infrastruktury. Przypadek Anodonta Anatina

17.00-17.20
Prezentacja projektu prof. Grażyny Jurkowlaniec (UW) „Scholars, Animals, Images, Geographies, and the Arts: De-exoticizing Eastern Europe in the Early Modern Period”, finansowanego przez European Research Council, Advanced Grant

17.30-19.00
Wieczorne spotkanie z Marcinem Kostrzyńskim - Marcinem z lasu

15 listopada (piątek)

9.00-10.40
Grażyna Jurkowlaniec (UW), Kolekcjonerzy czaszek. Petrus Camper i Johann Wolfgang Goethe wobec relacji między człowiekiem, przyrodą a sztuką
Katarzyna Pękacka-Falkowska (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego, Poznań), Między tekstem a obrazem: reprezentacje zwierząt w „muzeach papierowych” Gottwaldów, Breyne'ów i Kleine'a
Aleksandra Jakóbczyk-Gola (Muzeum Historii Polski, Warszawa), Zwierzęta zwierzyńców. Różnorodność gatunków trzymanych w staropolskich parkach do polowań
Justyna Tymieniecka (UŚ), Historia bulteriera. Prolegomena do studiów nad „podwójną” innością podmiotu pozaludzkiego

11.15-12.30
Michał Żerkowski (UŁ), A. Irving Hallowell i pojęcie osób innych niż ludzkie
Ada Arendt (Unversitetet i Oslo), Feministyczna etyka troski i historia środowiskowa - nieoczywista synergia perspektyw badawczych
Monika Rzeczycka (UG), Organiczne rolnictwo przyszłości a dobrostan zwierząt w biodynamicznej koncepcji Rudolfa Steinera (na marginesie stulecia wykładów wygłoszonych w Kobierzycach w czerwcu 1924 roku)

13.00-14.30
Katarzyna Majbroda (UWr), Ludzie, węgiel, środowisko. Relacje międzygatunkowe w krajobrazie wydobywczym
Maciej Wójcik, Wiktoria Chojnacka (USz), Wędrowanie jako sposób wytwarzania więzi symbiotycznych
Filip Rogalski (UG), „Węgorz jest chytry, ale ludzie chytrzejsze”. Spojrzenie na relacje między ludźmi i zwierzętami w kaszubskim rybactwie śródlądowym Rafał Beszterda (UMK), Pszczeli interes

15.10-16.25
Krzysztof Abriszewski (UMK), Pojęcie uogólnionej symetrii w studiach nad nauką
Wojciech Piasek (UMK), „Biocenoza nauki” – drapieżnictwo, konkurencja, symbioza (mutualizm) w relacjach humanistyki i przyrodoznawstwa
Rafał Kleśta-Nawrocki (UMK), Historia i antropologia mutualizmu

16.25-17.15 Dyskusja i podsumowanie konferencji