Filozofia umysłu (materiał prygotowany przez U. Żegleń)

wykład: 30 godzin; egzamin

seminarium: 60 godzin

English version of this page

 

Celem wykładu i seminarium (wzgl. konwersatorium) z filozofii umysłu jest zapoznanie studentów ze współczesnymi filozoficznymi koncepcjami umysłu oraz problematyką dotyczącą zdarzeń (czy stanów) mentalnych.

Najnowsze filozoficzne ujęcia umysłu w przeciwieństwie do ujęć tradycyjnych nie odwolują się do natury umysłu (podejścia substancjalne), lecz do sposobu jego funkcjonowania (podejścia funkcjonalistyczne). Niesłabnące od ponad 30-tu lat dyskusje wywołała zapoczątkowana przez H. Putnama funkcjonalistyczno-komputacyjna teoria umysłu traktująca procesy umysłowe na wzór zalgorytmizowanych programów komputerowych. W teorii komputacyjnej rozważania filozoficzne nad naturą umysłu zastąpione zostały interdyscyplinarnymi badaniami z zakresu nauki kognitywnej obejmującej zagadnienia dotyczące sztucznej inteligencji, lingwistyki kognitywnej i matematycznej, psychosemantyki, neurofizjologii oraz psychologii poznawczej. W dzisiejszej filozofii uprawianej w połączeniu z nauką kognitywną komputacyjnej teorii umysłu broni J. Fodor, przeciwko zaś argumentuje dziś jej prekursor H. Putnam. Dowodów za podejściem komputacyjnym szuka się w wynikach nauk neuronalnych i badaniach dotyczących sztucznej inteligencji. W następstwie komputacyjnej teorii umyslu glosi się m.in. tezę o redukowalności zdarzeń mentalnych do zdarzeń fizycznych (stanów mózgu). Odwrotną tezę (o nieredukowalności zdarzeń mentalnych do zdarzeń fizycznych) wykorzystują krytycy teorii komputacyjnej wskazując na trudności zwolenników tejże teorii z podaniem racjonalnego wyjaśnienia dla calej bogatej sfery mentalnej (wlączjąc w nią sferę dzialań czy podejmowania decyzji). Inną szeroko dyskutowaną propozycją wspólczesną modelu umysłu ale także rozwiązującą metodologiczny problem racjonalnego wyjaśniania działania jest koncepcja monizmu anomalnego D. Davidsona. Zakłada się w niej pewne podejście fizykalistyczne (określoną wersję identyczności stanów mentalnych ze stanami fizycznymi) przy jednoczesnej ich nieredukowalności pozwalającej w konsekwencji zachować swoisty charakter sfery mentalnej zostawiając w niej miejsce na wolne działanie podmiotu (podkreślany przez Davidsona anomalizm zbliża jego koncepcję do koncepcji Kanta).

 

Wykład

R. Warner, Introduction: The Mind-Body Problem Debate, in: The Mind-Body Problem. A Guide to the Current Debate, ed. R. Warner, T. Szubka, ed. Oxford 1994

R. Shoemaker, The Mind-Body Problem, tamże

J. Fodor, Problem umysł-ciało (ukaże się w TNKUL)

J. Fodor, Problem umysł-ciało

N. Block, Introduction: What is Functionalism? in: Reading in Philosophy of Psychology, vol. I., ed. N. Bloc, Methuen 1980

H. Putnam, Philosophy of Our Mental Life, in: H. Putnam, Mind, Language and Reality, Philosophical Papers, vol. 2, Cambridge Univ. Press 1975

H. Putnam, Reality and Representation, Ch. 6, Bradford Book, MIT Press 1988

H. Putnam, Philosophy of Our Mental Life

J. Fodor, Problem umysł-ciało

J. Kim, Mit nieredukcyjnego materializmu (ukaże sie w TNKUL)

T. Horgan, Nieredukowalny materializm, in: The Mind-Body Problem, R. Warner, T. Szubka ed.

na temat maszyny Turinga: L. Borkowski, Maszyny Turinga, w: L. Borkowski, Wprowadzenie do logiki i teorii mnogości, TNKUL 1991

H. Putnam, Mind and Machines, in: S. Hook, ed. Dimension of Mind, New Your Univ. Press 1960

J. Fodor, Problem umysł-ciało

H. Putnam, Mind and Machines

H. Putnam, Philosophy of Our Mental Life

H. Putnam, Representation and Reality, Ch. 5

N. Block, Troubles with Functionalism, in: Readings in Philosophy of Psychology, vol. 1

J. Fodor, Psychosemantics, Cambrodge Mass., 1987

D. Davidson, Zdarzenia mentalne, w: D. Davidson, Eseje o prawdzie, języku i umyśle, red. B. Stanosz, PWN 1992

D. Davidson, Thinking Causes, in: Mental Causation, Oxford, 1993

D. Davidson, Zdarzenia mentalne

D. Davidson, Could be a science of rationality?, Int. Journal of Phil. Studies 3 (1995)

J. Hauska, Widmo oderwanego umysłu, w: Dyskusje z Donaldem Davidsonem o prawdzie języku i umyśle, red. U. Żegleń, Lublin 1996

B. McLaughlin, Davidson's Response to Epiphenomenalism, in: Mental Causation

 

Na seminarium zamierza się zanalizować (głównie pod względem poprawności formalnej) argumentacje podawane za albo przeciw wiodącym dziś teoriom umysłu i stanów mentalnych. Pozwoli to na dyskusję ważnych zagadnień filozoficzno-metodologicznych, takich jak m.in.: problem przyczynowości (szczególnie w odniesieniu do zdarzeń mentalnych - tzn., czy tak jak w dziedzinie fizykalnej relację kauzalną da się opisać jako dwuargumentową relację ekstensjonalną o członach będących przedmiotami indywiduowymi czy też jest ona relacją intensjonalną, której człony są obiektami o charakterze abstrakcyjnym), tradycyjny problem psychofizykalizmu, tj. określenia relacji między tym, co mentalne a tym co fizyczne (w aparaturze współczesnej filozofii umysłu jest to zagadnienie odpowiedniego pojęcia superweniencji), problem redukcjonizmu i możliwości istnienia ścisłych praw deteminujących sferę mentalną, czyli dziedzinę psychologii poznawczej.

Wybrane pozycje do analiz na seminarium

D. Armstrong, The Causal Theory of Mind, in: D. Armstrong, The Nature of Mind and Other Essays, Cornell Univ. Press 1981
H. Putnam, Mind and Machines, in: S. Hook, ed., Dimension of Mind, New York Univ. Press 1960
H. Putnam, Philosophy of our Mental Life, in: H. Putnam, Mind, Language and Reality. Philosophical Papers, vol. 2, Cambridge Univ. Press 1975
H. Putnam, Reality and Representation, Ch. 6., Bradford Book, MIT Press 1988
N. Block, Troubles with Functionalism, in: A. Goldman, ed., Reading in Philosophy and Cognitive Science, Cambridge Mass. 1993
D. Davidson, Zdarzenia mentalne, w: D. Davidson, Eseje o prawdzie, języku i umyśle, Warszawa, PWN 1992
J. Heil, A. Mele, ed., Mental Causation, Oxford Univ. Press 1993
J. Kim, The Myth of Nonreductive Materialism, Procceedings of American Philosophical Association 63 (1989)

powrót do strony "Program wykładów"